«Մարդ բանական» սահմանումը, ներառյալ դրանով ամփոփովող բոլոր տեսական, գիտական, կրոնական և այլ «հոգևոր» կոնցեպցիաները, այլևս լճացում են և չեն ապահովում մարդու զարգացումը, ու արդեն նախանշվում է նորի հայտնությունը, որի «վարակը» ինքս տարածում եմ (եթե ոչ միակը), ապա առաջիններից մեկը։ Այն բռնկվելու է նախ իբրև շարժում, «համաճարակ», ապա կլանելու է բոլոր ազգերին, մարդկային մտքի բոլոր ոլորտները՝ հասնելով գիտական ընդունումից մինչև սոցիալական էտալոն՝ վերակառուցելով ընդհուպ հանրակեցության տնտեսական ու քաղաքական համակարգերը։ Այն հակադրվելու է բոլոր ուսմունքներին, որոնք ենթադրում են հետևորդություն, ըստ այդմ բոլորին՝ ներառյալ կրոններ և դրանց ճտաճյուղեր, բայց ոչ որպես թշնամանք (ամեն ինչ նրան հումք է), թեպետ դրանցից ստանալու է հալածանք՝ որպես ճշմարտությամբ իրենց սպառնացող վտանգ ու հենց այդ հարվածներն էլ ավելի են արագացնելու շարժման զարգացումը մինչև համամարդկային ընդունում առ այն, որ մարդը ոչ թե բանական, այլ (արդեն) ԻՆՔՆԱՐԱՐ էակ է, որի համեմատ «մարդ բանականը» հնացած ու անգամ անասնականություն խորհրդանշող սահմանում է։
«Մարդ ինքնարար» գաղափարն արդեն իր արտահայտումն է գտնում առանձին մտածողների մոտ ու ավելի ընդգծվում հոգեբանության մեջ, սակայն որևէ առանձին գիտություն ի զորու չէ այն ամփոփել իր մեջ՝ այն նախատեսված է նվաճելու ԱՄԵՆԸ։
Այս անսահմանորեն տարողունակ ու կլանող սահմանման (գաղափարի) ակնարկն արվում է այն բանի համար, որ այն դեռ հնարավորություն ունի անհատական ծագումից վերածվելու ազգայինի ու առաջադրվելու աշխարհին՝ այն նվաճելուց հետո ազգին ապահովելով ուրույն բարձր դիրքը համամարդկայինի կոնտեքստում, իսկ Հայաստանը դարձնելու գաղափարի «Արարատը», «Երուսաղեմը», «Վատիկանը» ...՝ այդ կերպ ապահովելով դրանից բխող ամբողջ դրականը, որի դեմ անզոր կլինի ցանկացած զենք, ու կլինի առաջին դեպքը, երբ որպես իմաստուն ազգ, աշխարհին առաջարկում ենք համընդհանուր փիլիսոփայություն, միաժամանակ՝ ամենան մինչ այդ եղածներում, թեպետ քթի չափով կրճատած մեր տեսողությունը քիչ հույս է տալիս, որ կարող ենք տեսնել բարձրն ու դարի հեռավորությամբ երևակվողը, բայց ...
Հակառակ դեպքում այն ծագելով այստեղ, բայց գալու է որպես նվաճող հյուր ու մնալու է միայն հպարտությունը շոյող հերթական հիշատակումը, որ այն ծագել է ՀԱՅԻՑ (արցախցուց) ու վերջ, ինչպես շատ այլնի դեպքում է։
«Ինքնարարման» գաղափարով արշավելու համար ընդամենը պետք է որ ամեն ոք, թեկուզ դեռ առանց գիտականացման, ուղղակի զգա գաղափարի ճչացող և կլանող ճշմարտությունը ու առօրյայից մինչև հոգևոր ինքնադիտում գիտակցության մեջ կրի անեզր առաջնորդող «ինքնարար եմ» ինքնասահմանումը՝ թույլ տալով մտքի նյութականացումը, կենդանությունը, ապա և՝ մնացածն ինքնին՝ առ անսահման արթմնություն, տիեզերականություն ...
Տիգրան Գորշ
